Η δημοφιλής πλατφόρμα IMDB, την οποία συμβουλεύονται καθημερινά εκατομμύρια χρήστες παγκοσμίως, αποτελεί εδώ και δεκαετίες σημείο αναφοράς για τις τάσεις στον κινηματογράφο και την τηλεόραση. Η περίφημη λίστα της με τις 250 κορυφαίες ταινίες, που διαμορφώνεται αποκλειστικά από τις ψήφους εκατομμυρίων θεατών, αν και υπόκειται σε συνεχείς μικροαλλαγές, διατηρεί σταθερές τις πρώτες θέσεις της εδώ και πολλά χρόνια, με ταινίες που θεωρούνται πλέον αδιαμφισβήτητα “all time classic”.
Οι αμετακίνητοι της κορυφής του IMDB
Στην πρώτη θέση, σταθερά, βρίσκεται “Η Τελευταία Έξοδος: Ρίτα Χέιγουορθ” (The Shawshank Redemption, 1994) με βαθμολογία 9,3. Η ταινία αφηγείται τη συγκλονιστική ιστορία του τραπεζίτη Άντι Ντιφρένς, ο οποίος περνά σχεδόν δύο δεκαετίες στη φυλακή κατηγορούμενος άδικα, αναπτύσσοντας μια βαθιά φιλία με έναν άλλο κρατούμενο, τον Ρεντ, σε μια πορεία προς την ελπίδα και την τελική λύτρωση.
Αμέσως μετά, ακολουθούν τα δύο αριστουργήματα του Φράνσις Φορντ Κόπολα για την οικογένεια Κορλεόνε. “Ο Νονός” (The Godfather, 1972) (9,2) θεωρείται μία από τις σπουδαιότερες ταινίες που γυρίστηκαν ποτέ, με την αξέχαστη ερμηνεία του Μάρλον Μπράντο και την εμβληματική ατάκα “Θα του κάνω μια προσφορά που δεν μπορεί να αρνηθεί”. Εξίσου σημαντικό, “Ο Νονός: Μέρος ΙΙ” (1974) (9,0), το πρώτο sequel στην ιστορία που κέρδισε το Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας, αφηγείται παράλληλα την άνοδο του νεαρού Βίτο Κορλεόνε από τη Σικελία και την προσπάθεια του γιου του, Μάικλ, να εδραιώσει την εξουσία της οικογένειας.
Την κορυφαία πεντάδα συμπληρώνουν το “Ο Σκοτεινός Ιππότης” (The Dark Knight, 2008) (9,0) του Κρίστοφερ Νόλαν, μια ταινία-σταθμός για το είδος των υπερηρώων, και το κλασικό δικαστικό δράμα “Οι 12 Ένορκοι” (12 Angry Men, 1957) (9,0) του Σίντνεϊ Λουμέτ, το οποίο επικεντρώνεται στη γεμάτη ένταση διαδικασία λήψης απόφασης ενός σώματος ενόρκων σε μια δίκη φόνου.
Πέρα από τις γενικές λίστες: Εξερευνώντας τα υποείδη
Πέρα όμως από αυτές τις πασίγνωστες λίστες που μετρούν τη γενική αποδοχή, ο κινηματογράφος είναι ένας τεράστιος κόσμος γεμάτος με πιο εξειδικευμένες κατηγορίες—από slasher και folk horror μέχρι ιστορίες φαντασμάτων. Ένα από τα πιο δύσκολα στον ορισμό του, αλλά και πιο συναρπαστικά, υποείδη είναι αυτό του “κοσμικού τρόμου” (cosmic horror).
Το είδος αυτό, που συχνά αναφέρεται και ως “Λαβκραφτικός τρόμος” (Lovecraftian horror) καθώς πηγάζει από τα γραπτά του H.P. Lovecraft, επικεντρώνεται στον απόλυτο και συντριπτικό φόβο. Συγκεκριμένα, πηγάζει από τον τρόμο μας για το άγνωστο και την ανακάλυψη ότι είμαστε απλώς ένας ασήμαντος κόκκος σκόνης στο μεγαλειώδες σχέδιο του σύμπαντος. Ο κοσμικός τρόμος μπορεί να προέλθει από τη συνειδητοποίηση ότι υπάρχουν όντα πέρα από τη δική μας αντίληψη, και κάθε προσπάθεια να ανοίξουμε την πόρτα μεταξύ μας—ειδικά μέσω της πρωτόγονης επιστήμης μας—οδηγεί μόνο στην απομόνωση, την τρέλα και τον θάνατο.
Ορίζοντας τον κοσμικό τρόμο
Αξίζει να σημειωθεί ότι, αν και αριστουργήματα όπως το “Alien” του Ρίντλεϊ Σκοτ ή το “The Thing” του Τζον Κάρπεντερ συχνά περιλαμβάνονται σε τέτοιες λίστες, δεν ανήκουν ακριβώς εδώ. Αυτές οι ταινίες εστιάζουν σε ικανούς χαρακτήρες που αντιμετωπίζουν ένα φυσικό, συχνά νικήσιμο, εξωγήινο τέρας. Στον κοσμικό τρόμο, ο τρόμος είναι λιγότερο απτός, πιο υπαρξιακός και αφορά την ίδια τη θέση του ανθρώπου στο σύμπαν.
Μία από τις λίγες άμεσες μεταφορές του Lovecraft που πετυχαίνει τον στόχο είναι το “Color Out of Space” (2019). Ο Νίκολας Κέιτζ υποδύεται έναν οικογενειάρχη που μετακομίζει σε μια απομονωμένη φάρμα, η οποία μολύνεται από έναν μετεωρίτη που φέρνει κάτι… άλλο. Η τρέλα και η τερατογένεση ακολουθούν, καθώς η εξωγήινη ουσία αλλοιώνει τη χλωρίδα και την πανίδα με έναν οπτικά εντυπωσιακό εφιάλτη.
Χαρακτηριστικά παραδείγματα του είδους
Ένα άλλο ισχυρό παράδειγμα είναι το “Η Ομίχλη” (The Mist, 2007), βασισμένο σε νουβέλα του Στίβεν Κινγκ. Ενώ δίνεται μια πιθανή εξήγηση (ένα στρατιωτικό πείραμα), το κεντρικό θέμα είναι ότι άνοιξε μια πύλη προς έναν άλλο κόσμο. Αδιανόητα πλάσματα περνούν, καθιστώντας σαφές ότι οι άνθρωποι δεν είναι πλέον στην κορυφή της τροφικής αλυσίδας. Ο φόβος του αγνώστου διαλύει την κοινωνική συνοχή, με το συγκλονιστικό φινάλε της ταινίας να υπογραμμίζει την απόλυτη απόγνωση.
Το είδος εξερευνά επίσης άλλες διαστάσεις, όπως στο “Hellraiser” (1987) του Κλάιβ Μπάρκερ. Εδώ, οι Κενοβίτες (Cenobites), όντα από άλλη διάσταση που είναι “δαίμονες για κάποιους, άγγελοι για άλλους”, αμφισβητούν κάθε ορθολογική κατανόηση, συνδυάζοντας τον πόνο με την ηδονή. Η ύπαρξή τους και μόνο προκαλεί δέος και τρόμο. Τέλος, το ιαπωνικό “Uzumaki” (2000) επιτυγχάνει τον κοσμικό τρόμο μέσω του παράλογου, καθώς μια μικρή πόλη αναπτύσσει μια ανεξήγητη εμμονή με τις σπείρες, οδηγώντας σε χάος και σωματική παραμόρφωση χωρίς καμία λογική εξήγηση.
About the Author
